Antwoord aan de minister van VWS

Principle 17 is blij met de brieven van minister Schippers van 15 juni 2017, maar heeft daarop ook kritiek.

Borstimplantaten
We zijn zonder meer blij dat de oneerlijke en onfatsoenlijke verwijdering van borstimplantaten uit de verzekering nu ongedaan wordt gemaakt. Maar is emancipatie wel het juiste budget om het van te betalen? Het is tenslotte een medische noodzaak voor de personen in kwestie.

Teleurstellende reactie op petitie
De reactie op onze petitie vinden we eerlijk gezegd teleurstellend. We zien hier dat er nog een forse kloof gaapt tussen de door hetero- en cisgenderuitgangspunten zwaar beïnvloede wetenschap en de ervaring van de transgemeenschap. De traditionele opvattingen tellen zwaarder dan beargumenteerde klachten vanuit degenen om wie het gaat, die de zorg nodig hebben.

Wachttijden
Wat betreft de wachttijden zien we een positieve ontwikkeling en hopen we dat de normen even streng zijn als in andere gevallen. Dat de minister aangeeft dat er geen bezwaren zijn tegen uitbreiding en decentralisering van de zorg is goed. Maar om dit zonder meer aan de markt over te laten, lijkt ons ongewenst, omdat transgender personen een gemarginaliseerde groep zijn. Binnen de geneeskunde is het geen populair onderwerp en het aantal deskundigen is laag. Het lijkt ons wenselijk dat het ministerie de regie neemt in deze verandering.

Reactie informed consent opmerkelijk
Het antwoord van zorg en regering zodra “geïnformeerde toestemming” aan bod komt, is opmerkelijk. Men roept in reacties direct dat zorgvuldigheid vereist is en dat het complexe zorg betreft. Dat hoeft evenwel geen reden te zijn bij het huidige model te blijven. In de ontwikkeling naar informed consent lopen Argentinië, Denemarken, Malta en delen van de VS momenteel voorop: hier is de zorgvrager niet onderworpen aan een keuringspsycholoog.
Ook de WPATH Standards of Care spreken de gerefereerde complexiteit van de zorg tegen. Evenmin wijst de literatuur erop dat transmensen in een opvlieging hun lichaam willen aanpassen. Het tegendeel is eerder het geval. Wij vermoeden dat deze houding samenhangt met de jarenlange opname van transgender in psychiatrische categorieën. Deze leidt tot een paternalistische benadering.

“Ja, tenzij” is beter
De huidige “nee, tenzij ..” houding wordt als het aan ons ligt vervangen door een “ja, tenzij ..” benadering. Tenzij er onoverkomelijke problematiek speelt, gaat de zorgverlening door. Waar nodig wordt samengewerkt aan belendende zorg. Het perspectief van de zorgvrager moet daarbij centraal staan, want het gaat om hún lichaam en hún leven. Een gelaagde aanpak die zo laag mogelijk start en naarmate de individuele complexiteit groeit, biedt ruimte voor maatwerk. Wat zorg altijd is.

Transzorg is maatwerk
Het is belangrijk om te erkennen dat er (veel) meer dan twee genders zijn: er zijn bijvoorbeeld ook non-binary, genderfluïde, queer en non-gender identiteiten. Bij al die variaties van genders en ook de vele persoonlijke verschillen in welke zorg op welk moment nodig is, past op maat gemaakte zorg.
Dat past ook goed binnen het huidige wettelijke kader: zie bijvoorbeeld de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO), artikel 448 lid 2c over samen zoeken naar het beste zorgalternatief. Dat arts en patiënt samen zoeken en samen bepalen welke zorg nodig is, past voor ons gevoel beter bij transgenderzorg dan de huidige starre denk- en werkwijze van de keuringspsychologen. Deze psychologen verkopen hun werkwijze helaas vaak met een verwijzing naar zorgvuldigheid en voorzichtigheid, alsof het Informed Consent-protocol van het Callen-Lorde Centrum niet geaccepteerd zou zijn door de internationale beroepsvereniging WPATH en het daarmee niet zorgvuldig en/of voorzichtig zou zijn.

Star protocol schendt mensenrechten
Wij vragen ons bovendien af: als we het recht hebben vrijwel zonder externe interventie onze genderidentiteit aan te passen, waarom moeten we dan in het medische nog steeds zo afhankelijk zijn? Ook Transgender Europe is hier duidelijk over, en de door de regering ondersteunde Yogyakartabeginselen, waar wij onze naam en inspiratie vandaan halen. Het is principieel fout.

Culturele competentie
Over de culturele competentie zegt de brief dat dat bij MBO-raad en NFU ligt. Maar ook dat de minister gaat controleren hoe dit thema wordt opgepakt. We hopen dat dit leidt tot een vlotte en grondige verbetering van het vakonderwijs in deze.

Conclusie
Samenvattend is Principle 17 met TNN blij met de verbeteringen, maar ook ontstemd over het paternalisme van de regering. Dat des te erger is, omdat iedere ander type zorgconsument wél zelfstandig moet zijn en transgender zorgvragers als extra moeilijk worden neergezet. Dat rijmt niet.