Trans zorg doe je zo! Een alternatieve visie

Vandaag, 1 mei 2023, presenteert Principle 17 de volledig geüpdatete, nieuwe zorgvisie “Trans* zorg anders”, een alternatieve visie op trans zorg voor Nederland. De eerste versie is in september 2022 al gepresenteerd aan de trans gemeenschap. Nu is dit rapport in een herziene en aangevulde editie beschikbaar.

“Trans* Zorg Anders” is de visie die Principle 17 voor ogen heeft als het gaat om menswaardige zorg voor trans* mensen. Al vele jaren is er het probleem van de ellenlange wachtlijsten, voordat je zelfs maar de hal voor trans zorg binnen kunt. Eenmaal binnen moet je hier te lande eerst door een psycholoog goedgekeurd worden. Pas dáárna – veelal 2 tot 3 jaar later – kun je eindelijk de gespecialiseerde arts zien voor de zorg, waarvoor je eigenlijk kwam.

Door de golf van extreemrechtse politiek en verdachtmakingen aan trans* mensen staan ook in Nederland zorgrechten van trans mensen zwaar onder druk. Met name voor jongeren die medische hulp nodig hebben bij hun zelfwording. Zo werd onlangs het Kamerdebat over genderregistratie – dat eigenlijk draaide om de vraag: wie mag wanneer en hoe hun genderaanduiding wijzigen? – door rechtse partijen misbruikt om verdachtmakingen op een totaal ander terrein aan de orde te stellen. Daardoor is een belangrijk deel van dit debat gesproken over de psychische gesteldheid van trans mensen en de noodzaak van trans zorg.

Als reactie op deze tendens hebben zowel de politiek als zorgverleners de neiging om nóg ‘zorgvuldiger’ te zijn. Maar dat is een uiterst merkwaardige reactie. Want dat suggereert dat de zorg in Nederland onvoldoende zorgvuldig zou zijn. Of dat trans zorg minder zorgvuldig zou zijn dan andere zorg. Beide is gelukkig totaal niet aan de orde!  Bovendien, zodra ‘zorgvuldigheid’ mensenlevens kost, is er natuurlijk geen enkele sprake van zorgvuldige zorg. En dat is de werkelijkheid van trans zorg in Nederland. In de trans gemeenschap kennen we allemaal voorbeelden van mensen die de jarenlange wachtlijsten niet overleefd hebben.

Het juiste antwoord is een terugkeer naar de grondwaarden van ons staatsbestel: mensenrechten. Zorg – en dus ook trans zorg - moet gebaseerd zijn op mensenrechten. Dat is voor trans zorg vooralsnog niet de realiteit. Zo is het ongehoord dat een zorgvrager eerst een psychiatrische diagnose moet halen, voordat deze lichamelijke zorg kan krijgen. Maar dat is wel het beleid voor trans zorg.

Mensenrechtenverdragen zijn geen dode letter. Het is ook geen à la carte menu. Met de ratificatie van internationale mensenrechtenverdragen verplicht een overheid zich tot het uitvoeren van die verdragen. Er zijn daarom diverse VN-comités die waken over de uitvoering. Deze comités hebben Nederland meerdere keren op de vingers getikt dat wij beter moeten presteren!

In Nederland loopt de trans zorg achter: we worden links en rechts ingehaald. In allerlei landen, in Europa en daarbuiten, is men veel verder in het verlenen van respectvolle trans zorg. Zoals in Spanje en Malta.

Daarom heeft Principle 17 een veelomvattende alternatieve visie ontwikkeld, in gesprek met de trans gemeenschap. Deze brede visie gaat over meer dan technische zorg, want trans zorg gaat verder dan alleen hormonen en operaties.

Principle 17 specialiseert zich in het recht op goede trans zorg. Andere spelers richten zich op de lobby voor sociale rechten of proberen invloed te krijgen bij verzekeraars. Of zijn volledig bezig om goede trans zorg te verlenen, zoals de autonome genderkliniek van TransUnited Europe.

De komende periode gaan we het rapport en de achterliggende visie presenteren aan de wereld. Heb je belangstelling? Laat het ons weten via info@principle17.org. Dan komen we zeker ook jouw kant op!

Het rapport is te downloaden op de website van Principle 17.